სამხედრო ისტორიის ბლოგი: რუსტამ რაზას მემუარები

რუსტამ რაზას მემუარები

ნაპოლეონის მამლუქის, რუსტამ რაზას მემუარები. ბლოგის ადმინისტრატორი რუსთავი2-ს ობიექტივში

მოგესალმებით სამხედრო ისტორიის ბლოგზე, რომელიც ემსახურება სამხედრო ისტორიის პოპულარიზებას საქართველოში. საქართველოს ისტორია, ბიბლიური ომები, ვიკინგების სამხედრო ისტორია, ნაპოლეონის ეპოქა ... ბლოგი შესაძლებლობების ფარგლებში მოიცავს სამხედრო ისტორიის ყველა მნიშვნელოვან თემას.

საიტიდან ინფორმაციის გამოყენების შემთხვევაში მიუთითეთ ავტორი და წყარო.

საკონტაქტოდ მომწერეთ იმეილზე: nikakhoperia5@gmail.com

ნიკა ხოფერია

წიგნები

I საუკუნის რომაელი ავტორის სექსტუს იულიუს ფრონტინუსის „სტრატაგემები" მნიშვნელოვანი წყაროა ანტიკური ევროპისა და ახლო აღმოსავლეთის ისტორიის შესასწავლად. მასში თავმოყრილია ცნობები ძველი მსოფლიოს გამოჩენილი სამხედრო მოღვაწეების, ალექსანდრე მაკედონელის, ჰანიბალის, სციპიონის, კეისრის, პომპეუსის და სხვა ცნობილი სარდლების მოღვაწეობაზე, მათ ლაშქრობებზე, ტაქტიკა-სტრატეგიაზე, საველე, საალყო, საზღვაო ბრძოლებზე და წარმოადგენს ერთგვარ ანტიკურ სამხედრო სახელმძღვანელოს, კრებულს, რომლის მიხედვითაც სარდალმა უნდა იხელმძღვანელოს. ქართულენოვან გამოცემას დართული აქვს ვრცელი სამეცნიერო შესავალი და კომენტარები.

გვიანანტიკური ეპოქა (III-VI სს.), რომელსაც ეს წიგნი ეხება, ევროპის ფორმირების, ბნელი ხანის, ხალხთა დიდი გადასახლებისა და ბარბაროსთა შემოსევების სახელითაც არის ცნობილი. დასავლეთ რომის იმპერია დაეცა და მის ტერიტორიაზე გამოჩნდნენ სკანდინავიელი, ბალტიელი და შორეული აღმოსავლეთის სტეპების ხალხები. აღმოსავლეთ რომის იმპერია, ბიზანტია კვლავ პირველობდა ევროპულ სივრცეში, აღმოსავლეთში კი მას სასანური ირანი უწევდა მეტოქეობას. მათი დაპირისპირების ერთ-ერთი საკვანძო, გარდამტეხი წერტილი კავკასია იყო. ამ ორი მძლავრი იმპერიის ინტერესებში მოექცა იბერიისა და ლაზიკის სამეფოები, რომლებიც საუკუნეების განმავლობაში იბრძოდნენ თავისუფლებისთვის. ამ პერიოდის გამორჩეული მოღვაწე იყო იბერიის მეფე ვახტანგ გორგასალი, რომლის ხანგრძლივი მეფობის ხანა განსაკუთრებით საინტერესოა სამხედრო ისტორიის თვალსაზრისით. ნაშრომში ქართული და უცხოური ისტორიული წყაროებისა და არქეოლოგიური მასალის მიხედვით, ვრცლად არის მიმოხილული გვიანანტიკური სამხედრო საქმის თავისებურებები ქართულ სამეფოებსა და მათ მეზობელ ქვეყნებში, ასევე ანტიკური ხანის კავკასიის ისტორიის ზოგიერთი დეტალი.

კეისრის „კომენტარები გალიის ომის შესახებ" მოიცავს როგორც გალიის დაპყრობას ძვ.წ. 58-50 წლებში, ასევე კამპანიას ბრიტანეთსა და გერმანიაში და მნიშვნელოვან ცნობებს გვაწვდის იმ დროისათვის რომაული სამყაროსათვის ნაკლებად ნაცნობი ამ ორი მხარის შესახებ. პირველ ორ წიგნში, რომელიც ჩვენ გამოცემაშია შესული, განხილულია სამი მასშტაბური მოვლენა - ჰელვეტების გადასახლება და რომთან დაპირისპირება, ბრძოლა სვებების მეფე არიოვისტუსთან და ომი ბელგებთან.თარგმანი და კომენტარები თეოდორა ყარალაშვილისა და ნიკა ხოფერიასი

ბიბლიის სამხედრო ენციკლოპედია ეხება ახალი და უმთავრესად ძველი აღთქმის პერიოდის ისტორიას, რომელიც ასახულია ბიბლიაში. წიგნში განხილულია უძველესი ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების სამხედრო–პოლიტიკური მდგომარეობა, სისხლისმღვრელი ომები, იმპერიათა ბრძოლა ძალაუფლებისათვის. თუმცა, გარდა ამისა, მკითხველი აღმოაჩენს უამრავ საინტერესო ცნობას ცნობილი ბიბლიური პერსონაჟების, მეფეებისა და სარდლების შესახებ. შეიტყობს როგორ იყო გამაგრებული პალესტინის ქალაქები, რომელი იარაღით იბრძოდნენ ასურელები, რა სტრატეგიით მოახერხა მოსემ ეგვიპტელებისაგან თავის დაღწევა, სად მოხდა რეფიდიმის ცნობილი ბრძოლა და ა.შ. წიგნი განსაკუთრებით საინტერესო იქნება ისტორიკოსებისთვის, გეოგრაფებისთვის და სამხედრო პირებისთვის, ასევე ბიბლიით დაინტერესებულთათვის. ავტორი ნიკა ხოფერია.

რუსტამ რაზა 1782 წელს თბილისში, სომეხი ვაჭრის ოჯახში დაიბადა. აღა-მაჰმად ხანის საქართველოში შემოსევის დროს მისი ოჯახი სომხეთში გაიქცა და მშობლიურ ქალაქ აპერკანს შეაფარა თავი. იქ ყოფნისას რუსტამი მონებით მოვაჭრეებმა მოიტაცეს და ჯერ დაღესტანში, შემდეგ კი სტამბოლში გაყიდეს. ბოლოს ეგვიპტეში აღმოჩნდა, სადაც წარმოშობით ქართველმა მამლუქმა –სალიჰ ბეიმ იყიდა. 1798 წელს ეგვიპტეში ფრანგული ჯარი შეიჭრა, დაამარცხა მამლუქები და ქვეყანა დაიკავა. მომდევნო წლიდან რუსტამი ნაპოლეონ ბონაპარტის სამსახურში აღმოჩნდა და თექვსმეტი წელი ერთგულად ემსახურა იმპერატორს. რუსტამის მემუარები პირველად საფრანგეთში გამოქვეყნდა XIX საუკუნეში, თუმცა ყველაზე სანდო 1911 წლის გამოცემაა. დღემდე საქართველოში ამ ტექსტის მხოლოდ რამდენიმე ფრაგმენტი იყო ცნობილი, წინამდებარე გამოცემით კი მკითხველს საშუალება ეძლევა ნაპოლეონის თბილისელი მამლუქის მემუარებს სრულად გაეცნოს. ფრანგულიდან თარგმნეს, წინასიტყვაობა და კომენტარები დაურთეს ალექსანდრე მიქაბერიძემ და ნიკა ხოფერიამ.

შუა საუკუნეები ისტორიის ხანგრძლივი და უაღრესად მნიშვნელოვანი ეპოქაა, რომელიც, დაახლოებით, V-XV საუკუნეებს შორის არის მოქცეული. ის უამრავ გამორჩეულ მოვლენას, სიახლეს მოიცავს: ერთიანი რომაული სამყაროს დარღვევა, ქრისტიანობისა და ისლამის გავრცელება, ევროპასა და ახლო აღმოსავლეთში ახალი სამეფო-სამთავროების გაჩენა, ფეოდალური წყობილების დამკვიდრება, ჭიდილი რომის მემკვიდრეობისთვის იმპერიებს შორის, რომის პაპებისა და გერმანელი იმპერატორების დაპირისპირება ევროპაზე ჰეგემონობისთვის, მონასტრული ცხოვრების აღორძინება, ჯვაროსნული ომები, რელიგიური და სამხედრო ორდენების დაარსება, თურქ-სელჩუკთა, მონღოლთა ლაშქრობები, შავი ჭირის გავრცელება ევროპაში, რენესანსის დასაწყისი. ვინ მოთვლის, რამდენი საინტერესო ამბის აღმოჩენა შეიძლება მოვლენათა ამ გრძელ ჯაჭვში, რომელიც ხიდივით აერთებს ანტიკურობასა და მოდერნულობას; მათგან 111 ამბავს კი, ამ წიგნში წარმოგიდგენთ.

რეკომენდირებული ლიტერატურა

Adrian Goldsworthy - How Rome Fell: Death of a Superpower
Adrian Goldsworthy - In the Name of Rome: The Men Who Won the Roman Empire
Adrian Goldsworthy - The Complete Roman Army
Adrian Goldsworthy - The Fall of Carthage: The Punic Wars 265-146BC
Antonio Santosuosso - Barbarians, Marauders, And Infidels: The Ways Of Medieval Warfare
B. H. Liddell Hart - History of the First World War
B. H. Liddell Hart - History of the Second World War
B. H. Liddell Hart - Scipio Africanus: Greater Than Napoleon
B. H. Liddell Hart - Strategy: Second Revised Edition
Baron Antoine Henri De Jomini - The Art of War
Carl von Clausewitz - On War
David G. Chandler - The Campaigns of Napoleon
Helen Nicholson - Medieval Warfare: Theory and Practice of War in Europe, 300-1500
John Keegan - A History of Warfare
John Keegan - The Face of Battle
John Keegan - The First World War
John Keegan - The Mask of Command
John Keegan - The Second World War
Julius Gaius Caesar - Caesar's Commentaries. The Complete Gallic Wars
Maurice de Saxe and Gen. Thomas R. Phillips - Reveries on the Art of War
Maurice Keen - Medieval Warfare: A History
Osprey military - სამხედრო წიგნების სერია
Воин - სამხედრო ალმანახების სერია
Новый Солдат - სამხედრო ალმანახების სერია
გელა გამყრელიძე "ომი და შეიარაღება იბერია-კოლხეთში"
გელა გამყრელიძე, "რომის სამხედრო-პოლიტიკური ექსპანსია საქართველოში"
გელა გამყრელიძე, "ძველი საქართველოს სამხედრო ისტორიის საკითხები"
გოჩა ჯაფარიძე, "საქართველო და მახლობელი აღმოსავლეთის ისლამური სამყარო XII-XIII ს-ის პირველ მესამედში"
ედვარდ ლუტვოკი, "სტრატეგია ომისა და მშვიდობის ლოგიკა"
მამუკა წურწუმია - საქართველოს სამხედრო ისტორიის საკითხები
მამუკა წურწუმია - შუა საუკუნეების ქართული ლაშქარი
მაო ძედუნი, "პარტიზანული ბრძოლა"
ნიკოლო მაკიაველი, "მთავარი"
ოუენ კონელი, "ომი და სამხედრო მეთაურები"
პლუტარქე, "პარალელური ბიოგრაფიები"
სოსო მარგიშვილი - მითები და რეალობა დავით აღმაშენებლის მეფობის შესახებ
სოსო მარგიშვილი - შუა საუკუნეების სამხედრო ხელოვნება და საქართველოს სამხედრო-პოლიტიკური ისტორია IX-XV საუკუნეებში
სუნ ძი, "ომის ხელოვნება"
ქრისტოფერ კოლენდა, "მეთაურობა: საბრძოლო ხელოვნება"
ხაიმ ჰერცოგი, "ისრაელ-არაბეთის ომები"